Tangenti

À prupositu di testwiki
Vai alla navigazione Vai alla ricerca
Datu un triangulu rittangulu, a tangenti d'un angulu hè difinita com'è u rapportu trà u sinu è u cusinu di u stessu angulu

Datu un triangulu rittangulu, a tangenti (o tangente) (abbriviatu tan) hè una funzioni trigunumetrica difinita com'è u rapportu trà u sinu è u cusinu di u stessu angulu. I simbuli par indicà a tangenti sò i più numarosi di tutti i funzioni trigunumetrichi, apposta ch'è edda s'indicheghja incù tg, tn, tang, tng (raru). U nomu di a funzioni deriveghja da u fattu ch'edda pò essa difinita com'è a lunghezza d'un sigmentu di a tangenti (in sensu giumetricu) à a circumfarenza guniumetrica. Infatti, datu un chjerchju di raghju unitariu, a tangenti d'un angulu α hè l'urdinata di u puntu d'intarsizioni trà a retta chì cunteni u latu libaru di l'angulu è a retta tangenti à a circumfarenza in u puntu di cuurdinati (1;0).

Prubità

Funzioni trigunumetrichi nantu à a circumfarenza guniumetrica

S'è ussirvemu a figura vidimu ch'è i trianguli OAB è OCD sò simili, è dunqua:

ABOA=DCOC;tanx1=DCOC

esprissioni chì ghjustificheghja graficamenti a difinizioni trigunumetrica di a tangenti:

tanx=sinxcosx

A tangenti hè una funzioni periodica incù periodu π vali à dì:

tanx=tan(x+kπ),k.

A dirivata prima di a tangenti hè:

didixtanx=1cos2x=1+tan2x=sec2x

A funzioni primitiva di a tangenti hè:

0xtantdit=ln|cosx|

U sviluppu di Taylor di a funzioni tangenti à u settimu ordini hè

tanx=x+x33+2x515+17x7315+o(x8)

A tangenti hè una funzioni dispari, vali à dì:

tan(x)=tanx.

U reciprocu di a tangenti hè dittu cutangenti:

cotx=1tanx

A funzioni inversa di a tangenti hè l'arcutangenti.

A tangentoidi

A tavuledda siguenti esponi i principali valori nutevuli assunti da a funzioni tangenti:

x in radianti 0 π6 π4 π3 π2 π 3π2 2π
x in gradi 30° 45° 60° 90° 180° 270° 360°
tan(x) 0 33 1 3 0 0

A funzioni tan x ùn hè micca difinita par valori di x=π2+kπ,k

Giumitria analitica

tanx=m=sinxcosx=yx

Pudemu ancu difiniscia a tangenti com'è u cuefficienti angulari d'una retta. In stu casu ripprisenta a tangenti trigunumetrica di l'angulu ch'è a retta stessa forma incù l'assu di i x. Par renda ci contu di a viridicità di st'affirmazioni, ricurdemu ch'è u cuefficienti angulari d'una retta chì passa par dui punti, siini P=(x0,y0) è Q=(x1,y1), hè asattamenti y1y0x1x0, chì equivali à u rapportu trà u sinu è u cusinu di l'angulu cumpresu trà a retta è l'assu di i x.

Sinu è cusinu

Par ottena i valori di u sinu è di u cusinu di x cunniscendu ni a tangenti pudemu fà un simpliciu raghjunamentu. Innanzi tuttu pinsemu tanx com'è u rapportu trà l'urdinata è l'ascissa d'un puntu P nantu à a circumfarenza cintrata in l'urighjina O di l'assi (u raghju hè ininfluenti apposta ch'è u valori di a tangenti hè univucamenti ditarminatu). Pudemu cunsidarà quisti ascissa è urdinata com'è i cateti di u triangulu rittangulu chì hà u raghju OP com'è iputenusa. Da stu puntu di vista u sinu di x hè u rapportu trà l'urdinata di P è l'iputenusa OP, mentri u cusinu di x hè u rapportu trà l'ascissa di P è l'iputenusa OP.

Applichendu u tiurema di Pitagora pudemu dì, datu:tanx=ab ch'è:

sinx=aa2+b2
cosx=ba2+b2

Da veda dinò


Fonti

'Ss'articulu pruveni in parti o in tutalità da l'articulu currispundenti di a wikipedia in talianu.