Toru (giumitria)

À prupositu di testwiki
Versione di e 8 ott 2023 à e 03:15 da imported>InternetArchiveBot (Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5)
(diff) ← Versione menu ricente | Ultima revisione (diff) | Versione più nova → (diff)
Vai alla navigazione Vai alla ricerca

In giumitria u toru o turoidi hè una superficia à forma di ciambedda. Pò essa ottinuta com'è superficia di rivuluzioni, fendu voglia una circumfarenza, a generatrici, intornu à un assi di rutazioni appartinenti à listessu pianu ch'è a generatrici, ma disghjuntu da edda.

U terminu diriveghja da u latinu torus chì si rifiria, frà l'altri cosi, à un tipu di cuscinu à forma di ciambedda.

U toru

U toru in a giumitria euclidea

Ripprisintazioni par via di l'equazioni parametrichi

Una ripprisintazioni parametrica di u toru, in l'usuali spaziu euclideu tridiminsiunali, hè data da:

x(p,t)=(R+rcosp)cost
y(p,t)=(R+rcosp)sint
z(p,t)=rsinp

induva t,p varieghjani trà 0 è 2π, R>0 hè a distanza da u centru di u tubu à u centru di u toru è r>0 hè u raghju di u tubu.

L'equazioni in cuurdinati cartesiani, chì individueghja un toru induva l'assi di simitria cuincidi incù l'assi z, hè data da:

(Rx2+y2)2+z2=r2

Prubità metrichi

L'aria esterna è u vulumu di u toru sò dati rispittivamenti da:

A=2πr 2πR=4π2Rr,
V=πr2 2πR=2π2Rr2.

Tupulugia di u toru

Custruzzioni

Un toru tupulogicu hè un spaziu tupulogicu omeumorfu à un toru in u spaziu euclideu. Quiddu pò essa difinitu com'è u pruduttu di dui circumfarenzi S1 × S1. L'equazioni parametrichi ch'è avemu datu par u toru in R3 individueghjani un omeumurfisimu incù l'insemu S1 × S1.

Un modu equivalenti par custruiscia un toru tupulogicu hè quiddu di cunsidarà un quatratu è "incuddà" i lati opposti. Quissa currispondi à difiniscia nantu à u quatratu

Q = [0,1] × [0,1] ⊆ R2

a rilazioni d'equivalenza T tali chì/ch'è xTy s'è è solu s'è x=y hè un unicu puntu internu oppuri x è y sò annantu à dui lati opposti è ani una cuurdinata uguali. Incù sta rilazioni d'equivalenza si pò difiniscia u spaziu quuzienti Q/T chì hè par appuntu un toru tupulogicu.

Un antru modu par difiniscia u toru tupulogicu hè quiddu di custruiscia u spaziu quuzienti di u R2 rispettu à u sottugruppu Z2.

Prubità tupulogichi

Suddivisioni di u toru chì richiedi 7 culori
  • Nantu à u toru ùn s'appiegani micca molti tiuremi di a giumitria piana. Par asempiu, ùn privali micca u tiurema di i quattru culori. In u dissegnu à fiancu u toru hè statu divisu in setti rigioni, à dui à dui tutti cunfinanti: sò dunqua nicissarii setti culori diffarenti affinch'è dui rigioni cunfinanti ùn aghjini micca listessu culori. Hè stata dimustrata una generalisazioni di u Tiurema di i quattru culori da aquali cunsegui chì setti culori sò sufficienti par culurà qualsiasi suddivisioni di u toru.

U toru solidu

U toru solidu hè l'ughjettu tridiminsiunali dilimitatu da u toru (toru inclusu). Si tratta veni à dì di a purzioni di spaziu cuntinuta à l'internu di u toru inclusa a parti di spaziu chì a dilimiteghja. Tupulugicamenti, si tratta d'un spaziu omeumorfu à u pruduttu D×S1 di u discu bidiminsiunali

D={(x,y)2 | x2+y21}

incù a circumfarenza S1. Si tratta d'una 3-varietà incù bordu; u bordu cunsisti par appuntu in u toru. U so gruppu fundamintali.

U toru solidu hè un ughjettu impurtanti in u studiu di i 3-varietà è più in generali in a tupulugia di a diminsioni bassa.

Da veda dinò

Liami esterni


Noti


Da vede dinò

Fonti

'Ss'articulu pruveni in parti o in tutalità da l'articulu currispundenti di a wikipedia in talianu.